Jaskra to choroba oczu, u której podłoża leżą zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe oraz postępujący zanik nerwu wzrokowego. Wyróżnia się kilka rodzajów jaskry, a sama choroba występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Nierzadko pojawia się ona dość nagle, a proces degradacji struktur odpowiedzialnych za prawidłowe widzenie postępuje szybko. Jaskra (łac. glaucoma) dotyka i mężczyzn, i kobiety, a jej postać można określić jako pierwotną lub wtórną. Na proces leczenia patologicznych zmian w gałkach ocznych składają się: stosowanie odpowiedniej farmakoterapii oraz przeprowadzanie zabiegów operacyjnych mających na celu zahamowanie postępu choroby.
Jakie są objawy jaskry?
Objawy, które mogą wskazywać na rozwijającą się w oku jaskrę, to przede wszystkim łzawienie, światłowstręt i kurcz powiek. U małych dzieci jaskrze nierzadko towarzyszą niepokój (głównie w nocy), płaczliwość oraz ból oka, z którym maluch próbuje sobie radzić, pocierając je. Oczywiście takie symptomy nie muszą świadczyć konkretnie o jaskrze. Istnieje bowiem wiele chorób oczu, dlatego zawsze należy się skonsultować z lekarzem, aby znalazł przyczynę wywołującą dane objawy. Nie zawsze powodem będzie poważne schorzenie – problemy okulistyczne często wynikają z naturalnego procesu rozwoju narządu wzroku i ustępują samoistnie.
Jaskra pierwotna wrodzona, czyli taka, którą można zdiagnozować u dzieci, wynika z zaburzeń w rozwoju siateczki beleczkowania. Podczas badania okulistycznego specjalista zwraca uwagę na występowanie takich objawów, jak:
- obrzęk rogówki z towarzyszącymi pęknięciami błony Descemeta;
- zwiększona średnica rogówki;
- oczopląs w przebiegu obniżonej ostrości wzroku;
- osłabienie fiksacji;
- podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe;
- poszerzone zagłębienie tarczy nerwu wzrokowego.
Leczenie i usuwanie jaskry
Po rozpoznaniu jaskry należy podjąć leczenie najszybciej jak to możliwe. W większości przypadków okulista zleca kurację hamującą rozwój choroby zaczynającą się od wdrożenia farmaceutyków (w postaci kropli do oczu). Ich zadaniem jest ułatwienie odpływu cieczy wodnistej z gałki ocznej oraz ograniczenie jej wytwarzania. Dzięki temu ciśnienie śródgałkowe się obniża, co pomaga spowolnić rozwój choroby. Jednak w wielu przypadkach stosowanie leków nie wystarcza – wówczas należy wdrożyć leczenie zabiegowe. Nie powinno się rezygnować z tej części kuracji, ponieważ może to doprowadzić do trwałej oraz nieodwracalnej utraty wzroku.
Aby ocalić wzrok, należy się poddać zabiegowi mającemu na celu zahamowanie degradacji struktur wewnętrznych gałki ocznej. Operacja na jaskrę jest bezbolesna i wykonywana zazwyczaj z użyciem lasera. Zdarza się, że po jakimś czasie zabieg trzeba powtórzyć. Obecnie są dostępne takie metody operacyjne, jak:
- trabekulektomia;
- trabekulotomia;
- goniotomia;
- irydotomia laserowa;
- trabekuloplastyka;
- kanaloplastyka.
Leczenie farmakologiczne jaskry
Farmakologiczne leczenie jaskry jest najczęściej wdrażane natychmiast po zdiagnozowaniu schorzenia. Okulista zaleca pacjentowi regularne stosowanie odpowiednich kropli do oczu, których zadaniem jest utrzymanie odpowiedniego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Taką kurację stosuje się w okresie przygotowawczym przed wykonaniem zabiegu operacyjnego, a niekiedy także po zoperowaniu oka, jeśli efekt nie jest satysfakcjonujący.
Należy wiedzieć, że leczenie jaskry to proces zatrzymywania rozwoju choroby, a nie całkowite niwelowanie problemu. Zmiany chorobowe w strukturze gałek ocznych są nieodwracalne, dlatego możliwe jest jedynie zahamowanie dalszej degradacji w celu uniknięcia utraty wzroku.
Jaki zabieg na jaskrę jest najlepszy?
Jaskra to grupa chorób oczu, a jej diagnoza nie przebiega tak samo w każdym przypadku. W zależności od różnic anatomicznych okulista decyduje o strategii operacyjnej wdrażanej w przypadku danego pacjenta. Zalecane zabiegi są dobierane do rodzaju oraz stopnia zaawansowania choroby, a także miejsca występowania patologii. Jeżeli zaburzenia wynikają z nieprawidłowości ulokowanej w obrębie siateczki beleczkowania, rekomenduje się operację w obrębie kąta przesączania, czyli goniotomię lub trabekulotomię.
Gdy schorzeniu towarzyszą zaburzenia w obrębie komory przedniej, do kuracji włącza się zabiegi filtrujące. W przypadku niedostatecznej skuteczności wykonanej goniotomii albo trabekulotomii zalecana jest także trabekulektomia oraz zabiegi z implantem drenującym. Niekiedy zdarza się sytuacja, w której zastosowana kuracja nie przynosi pożądanego efektu. Wówczas specjalista zaleca wykonanie zabiegów cyklodestrukcyjnych. Nierzadko zabiegi przeztwardówkowe należy powtórzyć, nawet już w pierwszych 6. miesiącach od wykonanej operacji.
Czy jaskra w oku jest dostrzegalna przez inne osoby?
Słowo glaucoma (czyli jaskra) wywodzi się z języka greckiego, od słowa glaucos, które oznacza kolor zielony. Choć ta grupa chorób bywa kojarzona z zaćmą, są to odrębne schorzenia. Jaskrę nie zawsze da się dostrzec, choć jeżeli jest w zaawansowanym stadium ze znaczną utratą wzroku, oko może wyglądać inaczej, bardziej mgliście. Niestety rozwijającej się jaskry nie widać gołym okiem. Zmiany chorobowe zachodzą w głębszych strukturach gałki ocznej, więc może je rozpoznać jedynie okulista korzystający z profesjonalnego sprzętu.
Postępującą jaskrę niekiedy ciężko zauważyć. Jeżeli objawy nasilają się powoli, dzięki umiejętności adaptacji mózg automatycznie uzupełnia braki w widzeniu. Nie jest to jednak równoznaczne z samoleczeniem choroby. Młodzieńcza jaskra może się rozwijać bezobjawowo lub objawiać niewielkim dyskomfortem – na przykład zmęczeniem oczu, bólem głowy, widzeniem jak przez mgłę czy ubytkami w polu widzenia. Jeśli choroba nie postępuje gwałtownie, łatwo przeoczyć i zbagatelizować te symptomy. Warto wiedzieć, że ubytki w polu widzenia wcale nie oznaczają czarnych plam zasłaniających widok. Jest to po prostu mniej wyraźne widzenie niektórych oglądanych elementów.
Jakie są przyczyny powstawania jaskry?
Jaskra to grupa schorzeń objawiających się atrofią nerwu wzrokowego, podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym oraz ubytkami w polu widzenia. Przyczyny jej powstawania nie są do końca poznane. Wiadomo jednak, że jaskra może być w pewnym stopniu dziedziczna. Jeżeli ktoś z bliskiej rodziny choruje na jaskrę, warto więc pozostawać pod stałą kontrolą okulisty, by możliwie najszybciej wykryć ewentualne patologiczne zmiany w gałce ocznej. Pokrewieństwo z osobą cierpiącą na jaskrę jest jednym z czynników ryzyka zachorowania, a nie gwarancją rozwoju schorzenia.
Na jaskrę chorują osoby w każdym wieku. Niektórym kojarzy się jedynie z wiekiem starczym, jednak jest to błędne myślenie. Jaskra może być wrodzona, co oznacza, że stan chorobowy wynika na przykład z nieprawidłowej budowy gałki ocznej. Jaskrę dzieli się także na pierwotną oraz wtórną.
Jaskra wynika z utrudnionego przepływu na poziomie beleczkowania, a także z dysgenezji kąta przesączania. Te nieprawidłowości prowadzą do zachodzenia patologicznych zmian, a nieleczona atrofia nerwu wzrokowego skutkuje ślepotą.
Skąd się bierze jaskra wtórna i pierwotna?
Jaskrę pierwotną można podzielić na wrodzoną, młodzieńczą, z zamkniętym kątem przesączania, związaną z anomaliami rozwojowymi komory przedniej oraz na związaną z zaburzeniami ogólnoustrojowymi. To właśnie ten typ jaskry stanowi obecnie największą zagadkę, a jego przyczyna wciąż jest nieznana. Jaskra pierwotna często występuje w obu gałkach ocznych jednocześnie, czym różni się od jaskry wtórnej. Można ją zdiagnozować już u dzieci w wieku niemowlęcym.
Jaskra wtórna bywa konsekwencją różnych chorób oczu, urazów lub przyjmowania leków steroidowych. Do jej rozwoju mogą się przyczynić:
- nowotwory gałki ocznej;
- zapalenie błony naczyniowej;
- operacja zaćmy wrodzonej.
Jaskra wtórna może być także związana z afakią (z zamkniętym lub otwartym kątem przesączenia) lub rubeozą. Fakomorficzna jaskra pojawia się w wyniku zmian zachodzących w gałce ocznej spowodowanych pęczniejącą dojrzałą zaćmą. Jaskra uznawana jest obecnie za chorobę cywilizacyjną. Jej rozwój bywa związany z problemami miażdżycowymi, schorzeniami naczyniowymi, a także z cukrzycą. Często jest diagnozowana u osób około 40. roku życia. To właśnie w tym okresie warto zacząć dbać o regularne wizyty kontrolne u specjalistów – w tym u okulisty.
Dodaj komentarz